【技藝101】大 目船

傳統大目船快絕跡 澎湖保留絕藝

在全世界的獨木舟文化中，屬於閩南特色的就是船頭畫著一雙大眼，還有信仰圖騰的「大目船」，漁民相信船身的圖案，可以保佑他們在海上的安全，不過造船技術日新月異，傳統木造「大目船」幾乎絕跡，還好在澎湖有一群人努力的在保存這項技術，希望守護傳統外，還能創造出像義大利威尼斯般的水都觀光價值。

文化傳承留--落-來，就是繼續留--lueh-啊，手工夫留--lueh
Bûn-huà thuân-sîng lâu--lo̍h-lâi, tō sī kè-siok lâu--lueh-ah, tshiú-kang-hu lâu--lueh.

大目船仔honnh，等於是in ê性命in ê財富
Tuā-ba̍k-tsûn-á honnh, tíng-î sī in ê sìnn-miā in ê tsâi-hù.

搖櫓師傅拚勢搖櫓，舢板船佇海面上沓沓仔行進前，因為外形設計，澎湖人kā伊叫做「大目船」，較早uì閩南過澎湖，就是用搖櫓過烏水溝--ê
Iô-lóo sai-hū piànn-sè iô-lóo, sam-pán-tsûn tī hái-bīn-siōng ta̍uh-ta̍uh-á kiânn tsìn-tsîng, in-uī guā-hîng siat-kè, Phînn-ôo-lâng kā i kiò-tsò ‘tuā-ba̍k-tsûn’, khah-tsá uì Bân-lâm kuè Phînn-ôo, tō sī īng iô-lóo kuè Oo-tsuí-kau--ê.

搖櫓師傅 吳萬來
以前阮爸爸就是咧討海為生--ê-啊，這是古早人傳--落-來ê工夫
Í-tsîng guán pah-pah tō sī teh thó-hái uî-sing--ê-ah, tse sī kóo-tsá-lâng thuân--lo̍h-lâi ê kang-hu.

洪安民
咱澎湖tsiah濟離島嘛，伊用這做交通船，啊用這honnh，做掠魚仔
Lán Phînn-ôo tsiah tsē lī-tó mah, i īng tse tsuè kau-thong-tsûn, ah īng tse honnh, tsò lia̍h hî-á.

澎湖ê風真透，毋過洪安民慣勢踮外口做工課，伊是做傳統大目船ê師傅，tsit-má用柴做--ê真少，強強欲予玻璃纖維規个取代，伊講因為柴料較活性，做--起-來了工閣了時間
Phînn-ôo ê hong tsin thàu, m̄-koh Âng An-bîn kuàn-sì tiàm guā-kháu tsò khang-khuè, i sī tsò thuân-thóng tuā-ba̍k-tsûn ê sai-hū, tsit-má īng tshâ tsò--ê tsin tsió, kiōng-kiōng-beh hōo po-lê tshiam-î kui-ê tshú-tāi, i kóng in-uī tshâ-liāu khah ua̍h-sìng, tsò--khí-lâi liáu kang koh liáu sî-kan.

洪安民
船伊愛有一个曲度嘛，你枋tsiah闊做甲頭前小--落-來，啊伊就較歹做啊，你若無好勢攏嘛必--去
Tsûn i ài ū tsi̍t ê khiau-tōo mah, lí pang tsiah khuah tsò kah thâu-tsîng sió--lo̍h-lâi, ah i tō khah pháinn tsò ah, lí nā bô hó-sè lóng mā pit--khì.

洪安民
伊做60年--ah，in丈人教--伊-ê
I tsò la̍k-tsa̍p nî--ah, in tiūnn-lâng kà--i-ê.

老父親
伊hit陣仔都袂當做啦，hit陣攏咧討海--ê-啊，山水，hit陣咧欲一百外隻嘛攏阮做--ê
I hit-tsūn-á to bē-tàng tsò lah, hit-tsūn lóng leh thó-hái--ê-ah. San-suí, hit-tsūn teh-beh tsi̍t-pah guā tsiah mā lóng guán tsò--ê.

洪安民ê老爸講起少年時代ê代誌是興tshih-tshih，雖然94歲--ah，甲tann猶原會家己做「大目船」ê型模，這是社區推動ê技藝傳承計畫
Âng An-bîn ê lāu-pē kóng khí siàu-liân sî-tāi ê tāi-tsì sī hìng-tshih-tshih, sui-jiân káu-tsa̍p sì huè--ah, kah tann iû-guân ē ka-kī tsò ‘tuā-ba̍k-tsûn’ ê hîng-bôo, tse sī siā-khu tshui-tōng ê ki-gē thuân-sîng kè-uē.

洪安民
照大隻ê比例lue̋來做，工夫啥乜貨攏相仝，模型會看，伊就會當做啦
Tsiàu tuā-tsiah ê pí-lē lue̋ lâi tsò, kang-hu siánn-mih-huè lóng sio-kâng, bôo-hîng ē khuànn, i tō ē-tàng tsò lah.

陳盡川
獅頭，千里眼，順風耳，hit个龍牙
Sai-thâu, tshian-lí-gán, sūn-hong-ní, hit-ê liông-gê.

圖騰ê背後，搬演--ê是祖先和大海pinn-pui̍h ê傳說，故事ê結局煞是故鄉文化慢慢仔流--去，所以海上ê男兒陳盡川，佇推動「大目船」保存頂面，出tsiânn濟氣力
Tôo-tîng ê puē-āu, puann-ián--ê sī tsóo-sian hām tuā-hái pinn-pui̍h ê thuân-suat, kòo-sū ê kiat-kio̍k suah sī kòo-hiong bûn-huà bān-bān-á lâu--khì, sóo-í hái-siōng ê lâm-jî Tân Tsīn-tshuan, tī tshui-tōng ‘tuā-ba̍k-tsûn’ pó-tsûn tíng-bīn, tshut tsiânn tsē khuì-la̍t.

註解：
圖騰：Tsit个詞ê源頭是美洲ê原住民語Ojibwe語（Chippewatotem）ê「(o)doodem(an)」tsit个字，英語吸收變做英語詞「totem」，華語閣借詞變做『圖騰』，因為照台語漢字發音和本底ê源頭詞無差蓋濟，所以嘛有人直接讀漢字ê音借做台語詞「tôo-tîng」。
pinn-pui̍h：華語『抗衡、對抗』ê意思。
海上ê男兒：用來對應華語OS ê『海洋之子』，「海上ê男兒」是洪榮宏ê一塊歌ê歌名，文夏嘛有一塊歌號做「海上男兒」。

陳盡川
雖然你是綴袂著時代，啊予時代拍出風鼓尾--去，但是伊足濟hit種he圖騰啦hit个意義啊，予咱以後ê囝孫會當認識著講咱ê祖先較早ê海洋ê文化
Sui-jiân lí sī tuè bē-tio̍h sî-tāi, ah hōo sî-tāi phah tshut hong-kóo-bué--khì, tān-sī i tsiok tsē hit-tsióng he tôo-tîng lah hit-ê ì-gī ah, hōo lán í-āu ê kiánn-sun ē-tàng jīn-sik-tio̍h lán ê tsóo-sian khah-tsá ê hái-iûnn ê bûn-huà.

搖櫓將「大目船」搖進前，搖出在地ê信仰佮文化，tse是海島生存ê重要資源，tsit陣人佮in ê付出，綴大海轉氣（tńg-khuì）起落，守護屬佇澎湖ê歷史
Iô-lóo tsiong ‘tuā-ba̍k-tsûn’ iô tsìn-tsîng, iô tshut tsāi-tē ê sìn-gióng kap bûn-huà, tse sī hái-tó sing-tsûn ê tiōng-iàu tsu-guân, tsit-tīn lâng kap in ê hù-tshut, tuè tuā-hái tńg-khuì khí-lo̍h, siú-hōo sio̍k tī Phînn-ôo ê li̍k-sú.

註解：
轉氣：『呼吸』。

記者 余榮宗 澎湖報導
Kì-tsiá Î Îng-tsong Phînn-ôo pò-tō