【技藝101】做。粉鳥笭

台南學甲的紅腳笭活動，五月初剛剛結束，這項傳統文化，在嘉南一帶是農閒時，是村民很看重的娛樂活動，不過，現在面臨會做粉鳥苓的師傅越來越少，除了辛苦，還有收入不足以養家活口，師傅還必須兼做其他工作，才能維持這項技藝得以延續，來看看粉鳥苓師傅的心情故事。

學甲粉鳥笭活動 傳統手工藝漸凋零

里長
師傅做的，攏做甲足好的，做甲足輕的，才有法度通掛。
Sai-hū tsò--ê, lóng tsò kah tsiok hó--ê, tsò kah tsiok khin--ê, tsiah ū-huat-tōo thang kuà.
上少愛浸半冬以上才會做得，結果轉來挖甲手膨疱。
Siōng-tsió ài tsìm puànn-tang í-siōng tsiah ē tsò--tit, kiat-kó tńg--lâi óo kah tshiú phòng-phā.


逐年舊曆三--月，嘉南地區的農村，就會進行「紅跤笭」的娛樂活動，農民佇「菜鴿」身軀頂縛「粉鳥笭」，村佮村之間就約定數目佮重量，飛轉來上濟、上重彼爿贏。佇農村，這是流傳百年的重要文化活動。
Ta̍k-nî kū-li̍k sann--gue̍h, Ka Lâm tē-khu ê lông-tshuan, tō ē tsìn-hîng “Âng-kha-lîng” ê gôo-lo̍k ua̍h-tāng, lông-bîn tī tshài-kap sin-khu tíng pa̍k “Hún-tsiáu-lîng”, tshuan kap tshuan tsi-kan tō iok-tīng sòo-ba̍k kap tāng-liōng, pue tńg-lâi siōng-tsē, siōng-tāng hit-pîng iânn. Tī lông-tshuan, tse sī liû-thuân pah-nî ê tiōng-iàu bûn-huà ua̍h-tāng.

里長李坤明
草地人，穡，透早這段時間做了，這段時間就轉來掛粉鳥，這都純粹娛樂的，這是一種文化的活動啦。
Tsháu-tuē-lâng, sit, thàu-tsá tsit tuānn sî-kan tsò liáu, tsit tuānn sî-kan tō tńg-lâi kuà hún-tsiáu, tse to sûn-tshuì gôo-lo̍k--ê, tse sī tsi̍t-tsióng bûn-huà ê ua̍h-tāng--lah.

比賽想欲贏，「粉鳥笭」的好䆀，真重要。目前唯一猶閣咧做「粉鳥笭」的師傅謝榮哲，逐遍過年後就特別無閒，無論是做新的抑修理，攏著趕佇比賽進前交予農民。
Pí-sài siūnn-beh iânn, “Hún-tsiáu-lîng” ê hó-bái, tsin tiōng-iàu. Bo̍k-tsîng î-it iáu-koh leh tsò “Hún-tsiáu-lîng” ê sai-hū Siā Îng-tiat, ta̍k-piàn kuè-nî āu tō ti̍k-pia̍t bô-îng, bô-lūn sī tsò sin--ê ia̍h siu-lí, lóng tio̍h kuánn tī pí-sài tsìn-tsîng kau hōo lông-bîn.

做都無人欲共人教neh，著愛拆舊的粉鳥笭，才照彼个型落去做。
Tsò to bô-lâng beh kā-lâng kà neh, tio̍h-ài thiah kū ê Hún-tsiáu-lîng, tsiah tsiàu hit-ê hîng lo̍h-khì tsò.

搶人的飯碗，誰欲共人教？無像我tsín（這陣），拜託人來學，無人欲學。
Tshiúnn lâng ê pn̄g-uánn, siáng beh kā-lâng kà？Bô-tshiūnn guá tsín（tsit-tsūn）, pài-thok lâng lâi o̍h, bô-lâng beh o̍h.

步驟
愛剾愛裁愛畫，啊閣愛挖，啊修修甲薄釐絲。
Ài khau ài tshâi ài uē, ah koh ài óo, ah siu siu kah po̍h-lì-sih

成品

陳水成
咱咧做，頭殼愛拟，做久的時陣算講身體較袂拄好啦。
Lán leh tsò, thâu-khak ài tshi̍h, tsò kú ê sî-tsūn sǹg kóng sin-thé khah bē tú-hó--lah.

早期差不多十幾冬前，這帶攏全部歸我咧做啦。
Tsá-kî tsha-put-to tsa̍p-kuí tang tsîng, tsit tài lóng tsuân-pōo kui guá leh tsò--lah.

來看比賽的退休老師傅，講著「粉鳥笭」，喙角就自然翹起來，毋過看著沓沓仔減少的「粉鳥笭」，老師傅猶是操煩無人接手，謝榮哲嘛有仝款的感受。
Lâi khuànn pí-sài ê thè-hiu lāu sai-hū, kóng-tio̍h “Hún-tsiáu-lîng”, tshuì-kak tō tsū-jiân khiàu--khí-lâi, m̄-koh khuànn-tio̍h ta̍uh-ta̍uh-á kiám-tsió ê “Hún-tsiáu-lîng”, lāu sai-hū iáu-sī tshau-huân bô-lâng tsiap-tshiú, Siā Îng-tiat mā ū kâng-khuán ê kám-siū.

這个文化著愛政府有重視，政府你若有重視，揣人來學，揣人來傳承落去。
Tsit-ê bûn-huà tio̍h-ài tsìng-hú ū tiōng-sī, tsìng-hú lí nā-ū tiōng-sī, tshuē lâng lâi o̍h, tshuē lâng lâi thuân-sîng--lo̍h-khì.

師傅無奈的心聲，牽引地方文化的起落，謝榮哲因為興趣，支持家己行到這當今，嘛予伊手內的「粉鳥笭」，會得佇南部的天頂，繼續展翼繼續飛。
Sai-hū bû-nāi ê sim-siann, khan-ín tē-hng bûn-huà ê khí-lo̍h, Siā Îng-tiat in-uī hìng-tshù, tsi-tshî ka-kī kiânn kàu tsit tong-kim, mā hōo i tshiú-lāi ê “Hún-tsiáu-lîng”, ē-tit tī lâm-pōo ê thinn-tíng, kè-siok thián-si̍t kè-siok pue.

余榮宗 台南報導