【看世事 講台語】灶君公 三日上一擺天

台語編輯 / 李江却台語文教基金會、黃能揚

標題：新莊地藏庵 見證北台灣開拓史
Sin-tsng Tē-tsông-am, kiàn-tsìng pak Tâi-uân khai-thok-sú.
(華語)新莊地藏庵 見證北台灣開拓史

標題：古廟信仰有源頭 歷史筋脈遮有留
Kó͘-biō sìn-gióng ū guân-thâu, li̍k-sú kin-me̍h tsia ū lâu.
(華語)古廟信仰有源頭 歷史脈絡才有留

標題：地藏庵傳講忠孝 刻浮上好囡仔畫本
Tē-tsông-am thuân-káng tiong-hàu, khik-phû siōng-hó gín-á uē-pún.
(華語) 地藏庵傳講忠孝 浮雕是最好的兒童繪本


諺語：灶君公，三日上一擺天。
Tsàu-kun-kong saⁿ ji̍t tsiūⁿ tsi̍t-pái thiⁿ.

「灶君公」就是灶神，灶君公三工就轉去天庭向天公報告這家主人的一切作為。形容神明隨時攏咧查看，毋thang做歹代。





*新莊慈祐宮幹事 葉義思

泉州人佮漳州人
Tsuân-tsiu-lâng kap Tsiang-tsiu-lâng
進前猶閣有一个叫做閩粵相拚
tsìn-tsîng iáu-koh ū tsi̍t ê kiò-tsò Bân Ua̍t sio-piànn.
文武大眾爺佇咧遮
Bûn-bú Tāi-tsiòng-iâ tī leh tsia,
就會使收伏遐的孤魂野鬼
tō ē-sái siu-ho̍k tsia-ê koo-hûn iá-kuí.
一兩百年來
Tsi̍t nn̄g pah nî lâi,
台灣島差不多每一年攏有大小族群分類相拚的事件
Tâi-uân-tó tsha-put-to muí tsi̍t nî lóng ū tuā sió tso̍k-kûn hun-luī sio-piànn ê sū-kiānn.
清朝道光十四年
Tshing-tiâu Tō-kong tsa̍p-sì nî,
新莊閩南客家惡鬥
Sin-tsng Bân-lâm Kheh-ka ok-tàu,
咸豐三年漳州泉州惡鬥
Hâm-hong sann nî Tsiang-tsiu Tsuân-tsiu ok-tàu,
新莊地區死傷真慘重
Sin-tsng tē-khu sí-siong tsin tshám-tiōng,
陣亡的死者
tīn-bông ê sí-tsiá,
就被新莊地藏庵文武大眾爺廟服侍佇南殿
tō pī Sin-tsng Tē-tsông-am Bûn-bú Tāi-tsiòng-iâ Biō ho̍k-sāi tī lâm tiān.

*廟宇達人 郭喜斌

咱台灣佇咧講 伊的開發
Lán Tâi-uân tī leh kóng i ê khai-huat,
一府二鹿三艋舺 其實是毋著的
it Hú jī Lo̍k sann Báng-kah, kî-si̍t sī m̄-tio̍h–ê,
正確講起來 應該是一府二鹿三新莊
tsìng-khak kóng–khí-lâi, ing-kai sī it Hú jī Lo̍k sann Sin-tsng.
對著新莊人來講
Tuì-tio̍h Sin-tsng-lâng lâi kóng,
這段族群開拓的歷史
tsit tuānn tso̍k-kûn khai-thok ê li̍k-sú,
知影的人可能無濟
tsai-iánn ê lâng khó-lîng bô tsē,
這馬來到地藏庵
tsit-má lâi kàu Tē-tsông-am,
問事祭改
bûn-su tsè-kái,
請正殿的董大爺辦案
tshiánn tsiànn tiān ê Táng-tuā-iâ pān-àn,
收伏冤親債主的人較濟
siu-ho̍k uan-tshin tsè-tsú ê lâng khah tsē.

*新莊地藏庵廟公

大眾爺是分局
Tāi-tsiòng-iâ sī hun-kio̍k,
董大爺是刑事組的啦
Táng-tuā-iâ sī hîng-sū-tsoo–ê-lah.

*新莊地藏庵廟公

地藏王是管理地府的嘛
Tē-tsông-ông sī kuán-lí tē-hú–ê-mah,
啊所以咱普通老師攏一定來遮辦理
ah sóo-í lán phóo-thong lāu-su lóng it-tīng lâi tsia pān-lí.

台灣的廟宇
Tâi-uân ê biō-ú,
大多數融合著佛教道教兩教並存
tuā-to-sòo iông-ha̍p-tio̍h Pu̍t-kàu Tō-kàu nn̄g-kàu pīng tsûn,
佇廟公佮一寡傳靈靈媒的眼中
tī biō-kong kap tsi̍t-kuá thuân lîng lîng-muî ê gán-tiong,
地藏庵的文武大眾爺以道教的功能較濟
Tē-tsông-am ê Bûn-bú Tāi-tsiòng-iâ í Tō-kàu ê kong-lîng khah tsē,
毋過對著廟宇達人
m̄-koh tuì-tio̍h biō-ú ta̍t-jîn,
郭喜斌來講
Kueh Hí-pin lâi kóng,
地藏庵菩薩渡化世人以及
Tē-tsông-am phôo-sa̍t tōo-huà sè-jîn í-ki̍p
目蓮救母的孝道故事
Bo̍k-liân kiù bú ê hàu-tō kòo-sū,
是佛教經典傳唱的歷史故事
sī Pu̍t-kàu king-tián thuân-tshiùnn ê li̍k-sú kòo-sū,
廟宇內底一寡刻浮嘛是上好的台灣兒童畫本教材
biō-ú lāi-té tsi̍t-kuá khik-phû mā sī siōng-hó ê Tâi-uân jî-tông uē-pún kàu-tsâi.

*廟宇達人 郭喜斌

台灣的廟宇
Tâi-uân ê biō-ú,
每一間攏總是敢若博物館咧
muí tsi̍t king lóng-tsóng sī ká-ná phok-bu̍t-kuán–leh,
啊嘛會使講敢若像畫本
ah mā ē-sái kóng ká-ná tshiūnn uē-pún,
敢若像尪仔書尪仔冊按呢
ká-ná tshiūnn ang-á-tsu ang-á-tsheh án-ne.
郭喜斌老師認為
Kueh Hí-pin lāu-su jīn-uî,
民俗信仰本來就是
bîn-sio̍k sìn-gióng pún-lâi tō-sī
敬鬼尊神拜佛信道
kìng kuí tsun sîn pài pu̍t sìn tō,
但是愛加用一寡探索求知的精神
tān-sī ài ke īng tsi̍t-kuá thàm-sik kiû-ti ê tsing-sîn,
了解信仰背後的歷史故事
liáu-kái sìn-gióng puē-āu ê li̍k-sú kòo-sū.

*廟宇達人 郭喜斌

地藏王菩薩 啊彼个毋是陰廟
Tē-tsông-ông phôo-sa̍t, ah hit-ê m̄-sī im-biō,
毋是啦 正港的 正神大道
m̄-sī–lah, tsiànn-káng ê tsiànn-sîn tuā-tō.
新莊地藏庵見證台灣開發歷史上
Sin-tsng Tē-tsông-am kiàn-tsìng Tâi-uân khai-huat li̍k-sú-siōng,
宗教信仰帶予先民
tsong-kàu sìn-gióng tuà hōo sian-bîn,
安慰人心上大的力量
an-uì jîn-sim siōng-tuā ê li̍k-liōng.
毋管是佗一個族群
M̄-kuán sī tó-tsi̍t-ê tso̍k-kûn,
先來後到
sing lâi āu kàu,
親像廟宇內底多神信仰的佛陀神像並存仝款
tshin-tshiūnn biō-ú lāi-té to-sîn sìn-gióng ê pu̍t-tô sîn-siōng pīng tsûn kāng-khuán,
互相包容無的確是予台灣人行向真正和平的國泰民安之道
hōo-siong pau-iông bô-tik-khak sī hōo Tâi-uân-lâng kiânn hiòng tsin-tsiànn hô-pîng ê kok-thài bîn-an tsi tō.