切石頭如劃豆腐 砌石高手最知輕重
南投縣集集鎮的廣明社區，有一位砌石的高手，不要看他已經70多歲了，搬巨石，量好尺寸，手裡的大鐵鎚一落，石頭就應聲整齊裂開，年輕人做不來的功夫，他卻游刃有餘，不過這門建造傳統擋土牆的功夫，在老師傅慢慢凋零下，現在卻已經不容易見到，所以下次來集集，除了坐火車，吃美食，也可以來看看這項砌石功夫。
這个石頭疊--ê honnh，莫講有天災地變，永久都袂爛--去。
Tsit-ê tsio̍h-thâu thia̍p--ê honnh, mài kóng ū thian-tsai tē-piàn, íng-kiú to bē nuā--khì.
Gih石文化來做一个傳承，了後佇未來做阮廣明里ê一个特色。
Gih-tsio̍h bûn-huà lâi tsò tsi̍t ê thuân-sîng, liáu-āu tī bī-lâi tsò guán Kóng-bîng-lí ê tsi̍t ê ti̍k-sik.
砌石
差不多20外歲仔就開始拍石--ah，較早tse場細窟毋，啊就是了後家己學、家己拍、家己弓，會曉做ê時，毋才人叫拍石頭毋才去kā人做。
Tsha-put-to jī-tsa̍p guā huè-á tō khai-sí phah-tsio̍h--ah, khah-tsá tse tiûnn sè-khut m̄, ah tō sī liáu-āu ka-kī o̍h, ka-kī phah, ka-kī king, ē-hiáu tsò ê sî, m̄-tsiah lâng kiò
phah-tsio̍h-thâu m̄-tsiah khì kā lâng tsò.
佇赤焱焱ê日頭跤，滿身重汗咧khà石頭，70外歲ê曾江龍師傅，是南投集集ê拍石師
Tī tshiah-iām-iām ê ji̍t-thâu-kha,
muá-sin tāng-kuānn teh khà tsio̍h-thâu, tshit-tsa̍p guā huè ê Tsan Kang-liông sai-hū, sī Lâm-tâu Tsi̍p-tsi̍p ê phah-tsio̍h-sai.
集集ê塗--裡厚石頭，早期農民整地ê時攏會順紲抾來gih石做駁崁或者界岸，所以有真濟石工ê gâu人
Tsi̍p-tsi̍p ê thôo--ni̍h kāu tsio̍h-thâu, tsá-kî lông-bîn tsíng-tē ê sî lóng ē sūn-suà khioh lâi gih-tsio̍h tsò poh-khàm
hi̍k-tsiá kài-huānn, sóo-í ū tsin tsē tsio̍h-kang ê
gâu-lâng.
註解：
gih石：「gih」是華語『砌』ê意思。
駁崁：華語『擋土牆』、『護岸』
里長林麗娟
經過開墾kā hia-ê石頭反--起-來honnh，所以講tsia-ê老師傅honnh，in才會以tsia-ê石頭做gih岸ê動作。
King-kuè khai-khún kā hia-ê tsio̍h-thâu píng--khí-lâi
honnh, sóo-í kóng tsia-ê lāu-sai-hū honnh, in tsiah ē í tsia-ê tsio̍h-thâu tsò gih-huānn ê tōng-tsok.
你石頭若是尖尖，你若閣kā摃--lueh，一定袂開毋，啊著uì彼个消腰tsia kā bo̍k--lueh就會開。啊就是若做久，判斷力上厲害。
Lí tsio̍h-thâu nā sī tsiam-tsiam, lí nā koh kā kòng--lueh,
it-tīng bē khui m̄, ah tio̍h uì hit-ê siau-io
tsia kā bo̍k--lueh tō ē khui. Ah tō sī nā tsò kú, phuànn-tuàn-li̍k siōng lī-hāi.
Ns按呢開，有--無，像tsit个誠細下仔就開--ah
Án-ne khui,ū--bô, tshiūnn tsit-ê tsiânn sè-ē-á tō khui--ah.
石頭khà開--ah，照形體相疊做石牆，若欲作予在穩閣tīng-tauh，除了愛掌握7粒佮做一个圓ê原則，老師傅50冬ê經驗嘛真重要
Tsio̍h-thâu khà
khui--ah, tsiàu hîng-thé sio-thia̍p tsò tsio̍h-tshiûnn, nā beh tsoh hōo tsāi-ún koh tīng-tauh, tû-liáu ài tsiáng-ak tshit lia̍p kap-tsò tsi̍t ê înn ê
guân-tsik, lāu-sai-hū gōo-tsa̍p tang ê king-giām mā tsin tiōng-iàu.
註解：
tīng-tauh：華語『扎實、牢靠』
顧這粒佮顧這粒就是按呢咬--咧才會牢，啊若，你若有ê是號做疊平石honnh，就是一粒疊兩粒，一粒疊兩粒過，彼款--ê較用袂牢。
Kòo tsit-lia̍p kap kòo tsit-lia̍p tō sī án-ne kā--leh tsiah ē tiâu, ah nā, lí nā ū ê sī hō-tsò thia̍p-pênn-tsio̍h honnh, tō sī tsi̍t lia̍p thia̍p nn̄g lia̍p, tsi̍t lia̍p thia̍p nn̄g lia̍p kuè, hit-khuán--ê
khah īng bē tiâu.
石角中間留三角形ê空縫，予生態石牆會當喘氣，毋免複雜ê科學計算，老師傅ê智慧，因為社區協會ê tshui廣，gih石ê工夫佇tsia會用得延續--落-去。
Tsio̍h-kak tiong-kan lâu sann-kak-hîng ê khang-phāng, hōo sing-thài tsio̍h-tshiûnn
ē-tàng tshuán-khuì, m̄-bián ho̍k-tsa̍p ê kho-ha̍k kè-sǹg, lāu-sai-hū ê tì-huī, in-uī Siā-khu Hia̍p-huē ê tshui-kóng, gih-tsio̍h ê kang-hu tī tsia ē-īng-tit iân-sio̍k--lo̍h-khì.
總幹事 姚玉琲
佇廣明里阮有足濟這款老師傅，in傳承--落-來，阮希望做一个記錄，了後有興趣ê少年人嘛會用得來學。
Tī Kóng-bîng-lí guán ū tsiok tsē tsit-khuán lāu-sai-hū, in
thuân-sîng--lo̍h-lâi, guán hi-bāng tsò tsi̍t ê kì-lio̍k, liáu-āu ū hìng-tshù ê siàu-liân-lâng mā ē-īng-tit lâi o̍h.
車行
下代仔a̍h無人欲學啊，你正經石頭大粒mooh著傷艱苦，毋是快活lioh，in有ê攏嘛做袂起，無才調做。
Ē-tē-á a̍h bô lâng beh o̍h ah, lí tsìng-king
tsio̍h-thâu tuā lia̍p mooh-tio̍h siunn kan-khóo, m̄-sī khuìnn-ua̍h lioh, in ū ê lóng mā tsò bē khí,
bô-tsâi-tiāu tsò.
細細條ê路--裡，he一堵一堵ê石牆，是老師傅歲月ê累積，uì石縫thóng頭ê新穎，袂輸咧kā咱講，透過自然ê思考，才有法度和這phiàn土地好好仔鬥陣。
Sè-sè
tiâu ê lōo--ni̍h, he tsi̍t tóo
tsi̍t tóo ê tsio̍h-tshiûnn,
sī lāu-sai-hū suè-gua̍t ê
luí-tsik, uì tsio̍h-phāng thóng-thâu ê sin-ínn, bē-su teh kā lán kóng, thàu-kuè tsū-jiân ê su-khó, tsiah ū huat-tōo hām tsit-phiàn thóo-tē hó-hó-á tàu-tīn.
記者 余榮宗 南投報導
沒有留言:
張貼留言