【技藝101】製。傀儡尪

老師傅突破傳統 賦予傀儡尪新面貌

在嘉義有一位做傀儡尪師傅，伊突破傳統，加入很多現代元素在他作品上，也進入校園教學，並連年得獎，他ˇ有一些新的做法，就是為了讓更多人瞭解，來看技藝101。(2012-05-21-公視中晝新聞)

編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢

火若光 伐大步 舞台頂 拋車輪
Hué nā kng, hua̍h tuā-pōo, bú-tâi-tíng, pha-tshia-lin.
舞台跤 頭向向 恬恬一句攏毋呾
Bú-tâi-kha, thâu ànn-ànn, tiām-tiām tsi̍t kù lóng m̄-tànn.

一个國小老師, 伊提一塊國外的影片予我看, 啊伊講伊欲演這款音樂的劇場, 啊叫我幫伊做一寡尪仔。
Tsi̍t ê kok-sió lāu-su, i the̍h tsi̍t tè kok-guā ê iánn-phìnn hōo guá khuànn, ah i kóng i beh ián tsit khuán im-ga̍k ê kio̍k-tiûnn, ah kiò guá pang i tsò tsi̍t-kuá ang-á.

從事舞台道具的黃憲章, 為著欲做出先生要求的傀儡尪仔, 四界問人揣資料, 創作的過程不止仔辛苦, 但是嘛因為按呢去綿著這項傳統的手藝。
Tsiông-sū bú-tâi tō-khū ê N̂g Hiân-tsiong, uī-tio̍h beh tsò tshut sian-sinn iau-kiû ê ka-lé-ang-á, sì-kuè mn̄g- -lâng tshuē tsu-liāu, tshòng-tsok ê kuè-tîng put-tsí-á sin-khóo, tān-sī mā in-uī án-ne khì mî-tio̍h tsit hang thuân-thóng ê tshiú-gē.

戲王就是講honnh, 伊是所有尪仔戲內底上早出身的一種戲種, 較早是咧演出的中間內底, 就是講伊是愛先演。
Hì-ông tō sī kóng- -honnh, i sī sóo-ū ang-á-hì lāi-té siōng-tsá tshut-sin ê tsi̍t tsióng hì-tsióng, khah-tsá sī teh ián-tshut ê tiong-kan lāi-té, tō sī kóng i sī ài sing ián.

是按怎這種遮好的物件會沒落, 啊我嘛是一直咧思考這个問題啊, 是講這種遮靈活的尪仔, 著無？ 哪會台灣一直攏無時行？
Sī-án-tsuánn tsit tsióng tsiah hó ê mi̍h-kiānn ē bua̍t-lo̍h, ah guá mā sī it-ti̍t teh su-khó tsit-ê būn-tê- -a, sī-kóng tsit tsióng tsiah lîng-ua̍h ê ang-á, tio̍h- -bô? Ná-ē Tâi-uân it-ti̍t lóng bô sî-kiânn.

傳統的傀儡尪仔有宗教的神秘色彩, 甚至有女性佮囡仔袂使看的禁忌, 予這項技藝漸漸落坐。黃憲章為著無愛予這項手路失傳, 伊參考外國的擢線戲, 閣加入現代的元素。
Thuân-thóng ê ka-lé-ang-á ū tsong-kàu ê sîn-pì sik-tshái, sīm-tsì ū lú-sìng kap gín-á bē-sái khuànn ê kìm-khī, hōo tsit hāng ki-gē tsiām-tsiām lo̍h-tshē. N̂g Hiàn-tsiong uī-tio̍h bô-ài hōo tsit hāng tshiú-lōo sit-thuân, i tsham-khó guā-kok ê tioh-suànn-hì, koh ka-ji̍p hiān-tāi ê guân-sòo.

這个音樂啦honnh, 抑是口白的部分honnh, 就變做有現代的一種元素加入去, 應該這馬就攏有符合著少年人的一寡這个口味。
Tsit-ê im-ga̍k- -lah-honnh, ia̍h-sī kháu-pe̍h ê pōo-hūn- -honnh, tō piàn-tsò ū hiān-tāi ê tsi̍t tsióng guân-sòo ka- -ji̍p-khì, ìng-kai tsit-má tō lóng ū hû-ha̍p-tio̍h siàu-liân-lâng ê tsi̍t-kuá tsit-ê kháu-bī.

為著欲予釘根, 黃憲章到真濟學校去教學生囡仔做傀儡尪仔, 每一冬攏有伊的學生提著全國比賽特優的獎項。只要有一點仔傳承的機會, 伊就甘願四界走傱。
Uī-tio̍h beh hōo tìng-kin, N̂g Hiàn-tsiong kàu tsin tsē ha̍k-hāu khì kà ha̍k-sing gín-á tsò ka-lé ang-á, muí-tsi̍t tang lóng ū i ê ha̍k-sing the̍h-tio̍h tsuân-kok pí-sài ê ti̍k-iu ê tsióng-hāng. Tsí-iàu ū tsi̍t-tiám-á thuân-sîng ê ki-huē, i tō kam-guān sì-kuè tsáu-tsông.

就是利用阿兵哥來編這个故事,（後擺敢會閣想欲學?）會啊, 毋過升三年了後就愛拚基測, 凡勢就無法度閣參加矣。
Tō sī lī-iōng a-ping-ko lâi pian tsit-ê kòo-sū, (Āu-pái kám ē koh siūnn-beh o̍h?) Ē- -a, m̄-koh sing sann-nî liáu-āu tō aì piànn ki-tshik, huān-sè tō bô-huat-tōo koh tsham-ka- -ah.

傀儡若像是人仝款, 伊有線對頂面牽落來, 著無? 所以講, 咱其實人嘛是有一條無形的線咧共咱牽。
Ka-lé ná-tshiūnn sī lâng kāng-khuán, i ū suànn tuì tíng-bīn khan- -lo̍h-lâi, tio̍h- -bô? Sóo-í kóng, lán kî-si̍t lâng mā sī ū tsi̍t tiâu bû-hîng ê suànn teh kā lán khan.

「人生若戲齣」, 欲按怎予擢線的傀儡藝術袂規个散倒去, 黃憲章講, 傳統佮創新的結合, 是伊繼續努力的目標。
“Jîn-sing ná hì-tshut”, beh án-tsuánn hōo tioh-suànn ê ka-lé gē-su̍t bē kui-ê suànn-táu- -khì, N̂g Hiân-tsiong kóng, thuân-thóng kap tshòng-sin ê kiat-ha̍p, sī i kè-sio̍k lóo-li̍k ê bo̍k-phiau.

記者 余榮宗 嘉義報導