【技藝101】蓪草。紙

天然紙藝品兼可入藥 蓪草紙用途廣

蓪草紙是早期新竹地區的主要產業，靠著師傅手上的一把刀，就可以撩出一張一張純淨的天然紙，作成工藝品，技藝一零一來看老師傅的好功夫。(2012-10-01-公視中晝新聞)

編輯 / 余榮宗、黃能揚、李江却台語文教基金會 陳豐惠 劉承賢


(花非花 紙非紙)141715手扞無好就會khit予割--著-啊
Tshiú huānn bô hó tō ē khit hōo kuah--tio̍h-ah.

(被遺忘的文化瑰寶)
蓪草是三百年前佇咱台灣才有出現。
Thong-tshó sī sann-pah nî tsîng tī lán Tâi-uân tsiah ū tshut-hiān.

(蓪草紙)

阿棟140239這个蓪草是傳統ê民俗植物，佇60.70年代，就變做是經濟作物
Tsit-ê thong-tshó sī thuân-thóng ê bîn-sio̍k si̍t-bu̍t, tī lio̍k-khòng tshit-khòng nî-tāi, tō piàn-tsò sī king-tsè tsok-bu̍t.

Os
生長佇北部山區ê 蓪草，伊白色ê蓪草心誠有路用，佇日本時代，捌鼓勵原住民大量種作，蓪草心曝焦了後，經過師傅專練ê 刀法，liô出長閣平ê蓪草紙，這項物，捌是台灣出口ê大色貨
Sing-tióng tī pak-pōo suann-khu ê thong-tshó, i pe̍h-sik ê thong-tshó-sim tsiânn ū lōo-īng, tī Ji̍t-pún sî-tāi, bat kóo-lē guân-tsū-bîn tāi-liōng tsìng-tsoh, thong-tshó-sim pha̍k-ta liáu-āu, king-kuè sai-hū tsuan-liān ê to-huat, liô tshut tn̂g koh pênn ê thong-tshó-tsuá, tsit-hāng mi̍h, bat sī Tâi-uân tshut-kháu ê tuā-sik-huè.

註解：
大色貨：華語講『大宗物資』。

曾141536家庭主婦honnh，會使蹛咧厝--裡做啦，毋免出去外口做，顧家顧會著，顧囡仔顧會著按呢。
Ka-tîng tsú-hū honnh, ē-sái tuà leh tshù--ni̍h tsuè lah, m̄-bián tshut-khì guā-kháu tsò, kòo ke kòo ē tio̍h, kòo gín-á kòo ē tio̍h án-ne.

步驟
陳
百外年前，踮新竹市區honnh，8戶內面就有1戶佇咧做蓪草，所以，彼个時陣踮新竹實在是真重要ê產業
Pah-guā nî tsîng, tiàm Sin-tik tshī-khu honnh, peh hōo lāi-bīn tō ū tsi̍t hōo teh tsò thong-tshó, sóo-í, hit-ê sî-tsūn tiàm Sin-tik sī tsin tiōng-iàu ê sán-gia̍p.

作品
Os
蓪草紙，嘛是畫圖ê 好材料，清朝時代ê 蓪草畫，這馬看--起-來猶原生真活掠，若做做蓪草花，捌有一間店一工出10萬蕊玫瑰花ê記錄，tann已經81歲ê藝師林信枝，60冬ê創作經歷，就親像蓪草工藝ê活教材
Thong-tshó-tsuá, mā sī uē-tôo ê hó tsâi-liāu, Tshing-tiâu sî-tāi ê thong-tshó-uē, tsit-má khuànn--khí-lâi iû-guân tshenn-tsin-ua̍h-lia̍h, nā tsò-tsuè thong-tshó-hue, bat ū tsi̍t king tiàm tsi̍t kang tshut tsa̍p bān luí muî-kuì-hue ê kì-lio̍k, tann í-king peh-tsa̍p-it huè ê gē-sai Lîm Sìn-ki, la̍k-tsa̍p tang ê tshòng-tsok king-li̍k, tō tshin-tshiūnn thong-tshó kang-gē ê ua̍h-kàu-tsâi.


林
做花技術愛看--啊，嘛是愛學--啊，嘛是愛學--啊，親像我這久60年--ah，袂記--得¬¬-ê，較緊，真花閣提來看看--咧，就好--ah
Tsò hue ki-su̍t ài khuànn--ah, mā sī ài o̍h--ah, mā sī ài o̍h--ah, tshan-tshiūnn guá tsit-kú la̍k-tsa̍p nî--ah, bē-kì--tit-ê, khah-kín, tsin hue koh the̍h lâi khuànn-khuànn--leh, tsiū hó--ah.

Os
樸實ê植物，煞會用得營為一个光艷lè-táu ê 世界，好看頭，閣較袂造成環境ê負擔，這才是老藝師ê向望，雖然動作有較慢，毋過每一步，攏是為著傳統工藝咧綿爛綿精。
Phoh-si̍t ê si̍t-bu̍t, suah ē-īng-tit îng-uî tsi̍t ê kng-iām lè-táu ê sè-kài, hó-khuànn-thâu, koh khah bē tsō-sîng khuân-kíng ê hū-tam, tse tsiah sī lāu-gē-su ê ǹg-bāng, sui-jiân tōng-tsok ū khah bān, m̄-koh muí-tsi̍t-pōo, lóng sī uī-tio̍h thuân-thóng kang-gē teh mî-nuā-mî-tsinn.

註解：
營為：計劃、經營、處理。
lè-táu：真媠，好看頭。
光艷：華語講『鮮豔』
綿爛綿精：華語講『堅持、鍥而不捨』

陳
這老師傅攏差不多攏全8.90歲--ê，in以前嘛是對這个產業誠實誠有貢獻ê人，啊咱若是無去kā學，tsia-ê工夫可能就攏無--去
Tse lāu-sai-hū lóng tsha-put-to lóng tsuân peh-káu tsa̍p huè--ê, in í-tsîng mā sī tuì tsit-ê sán-gia̍p tsiânn-si̍t tsiânn ū kòng-hiàn ê lâng, ah lán nā sī bô khì kā o̍h, tsia-ê kang-hu khó-lîng tō ē lóng bô--khì.

林
少年--ê著愛來做，啊我kā伊緊傳予--伊honnh，啊我honnh，無愛提這.....tsiah濟歲--ah啦，我無愛提這走啦，愛留予--in按呢生仔，按呢對這个社會才有一个交代
Siàu-liân--ê tio̍h-ài lâi tsò, ah guá kā i kín thuân hōo--i honnh, ah guá honnh, bô-ài the̍h tse.....tsiah tsē huè--ah-lah, guá bô-ài the̍h tse tsáu--lah, ài lâu hōo--in án-ne-senn--á, án-ne tuì tsit-ê siā-huē tsiah ū tsi̍t ê kau-tài.

Os
毋過現此時蓪草產業攏佇對岸，台灣拄著手藝傳傳（thn̂g-thuân）斷站，hông欲放袂記--得ê文化無價寶（bû-kè-pó）欲按怎會當kā活予親像藝師手--裡ê 花蕊，永遠都袂蔫--去。
M̄-koh hiān-tsú-sî thong-tshó sán-gia̍p lóng tī tuì-huānn, Tâi-uân tú-tio̍h tshiú-gē thn̂g-thuân tn̄g-tsām, hông beh pàng-bē-kì--tit ê bûn-huà bû-kè-pó beh án-tsuánn ē-tàng kā hua̍t hōo tshin-tshiūnn gē-su tshiú--ni̍h ê hue-luí, íng-uán to bē lian--khì.

註解：
斷站：華語『中斷』。
活：「活」若讀文音「hua̍t」是用做動詞「培養」ê意思。

記者 余榮宗 新竹報導
Kì-tsiá Î Îng-tsong Sin-tik pò-tō.